Over het pauperisme

Vertaald en van een nawoord voorzien door Ineke Mertens

Met een inleiding van Albert Jan Kruiter

Over het pauperisme van Alexis de Tocqueville (1805-1859) is een van zijn minder bekende, maar scherpste werken. Zijn onderzoek naar armoedebeleid in Engeland leest als een pamflet. Hij juicht de ont­luikende verzorgingsstaat toe, maar heeft er tegelijkertijd fundamentele kritiek op. De lezer zal zich permanent verbazen over het feit dat het in 1836 geschreven is. De actualiteit en parallellen met de huidige politieke en maatschappelijke situatie spatten ervan af.

Of het nu gaat om de averechtse en uitsluitende werking van decentralisering, het ontvreemden van rechten, de (on)mogelijkheid om zelfredzaamheid te sti­muleren of het afhankelijk maken van armen van overheidssteun, Tocqueville neemt het waar en beschrijft en beoordeelt op zijn bekende eigenzinnige wijze. De fundamentele vraag of vrijheid, gelijkheid en broederschap verdrongen zullen worden door efficiency, bureaucratie en individualisme ligt in de boezem van Over het pauperisme besloten.